ڀيل
جن ٿر جي سياست جا رخ تبديل ڪري ڇڏيا
خالد ڪنڀار
ٿر ۾ ڏکي ذات آهي ڀيل ۽ ڀيل واڙو ڀيلن جو اصل وطن به
آهي ٿر ۾. هي جيڪي بئراج ۾ هارپو پيا ڪن انهن کان به جيڪڏهن ٿوري دير ويهي پڇندا ته
ڪو ڀيل هوندو نارو جي تڙ جو ته ڪو ڦوٽي جي تڙ جو، ڪو وي ڀيل جو ته وري ڪو ڪٿي جو. اهي
ڀيل آهن به پوري ٿر ۾. پوري ٿر ۾ ۽ ٺڪرن کان پوءِ جيڪڏهن ڪنهن هندو جي ٿر ۾ زمينداري
آهي ته اها آهي ڀيلن جي. سندا پنهنجا راڄ ۽ پنهنجا تڙ آهن. ڪي اهو به چون ٿا ته اهي
اڇوت آهن پر اوهانک ي اهي ڪٿان به اڇوت ڪو نه لڳندا. ڪٿان نه ۽ تيز ۽ ڪامن سينس ۾ اهڙا
آهن جو چئي دنگ ڪر. اهڙو اوهان کي ڪو اقليت وارو ته ٺهيو پر ڪو مسلم به ڪو نه ملندو،
وڏا تيز آهن. هنن جو جيترو دماغ ٿو ڪم ڪري ايترا وري حاضر دماغ آهن. محنتي ۽ جسي ۾
سگها آهن. هن خود اعتماد قبيلي کي ڏسي اوهان هنن جي اڻسارن مان اهو چئي سگهو ٿا ته
هي ئي دراوڙ آهن. انهن ڀيلن جي ڏڪارن ۾ گهڻي لڏپلاڻ سنڌ ڏانهن ٿئي ٿي. گهڻو لڏي ئي
ڀيل ٿو. چون ٿا؛ جيڪي قبلا گهڻي لڏپلاڻ ڪندا آهن، اهي وڌيڪ ذهين سمجهدار ۽ ترقي ڪندڙ
هجن ٿا. هن قبيلي ۾ لڏ پلاڻ سان گهڻي ترقي ته ڪونهي آئي، باقي سمجهدار وڌي آهي. انهيءَ
ڀيل قبيلي جا وري جيڪڏهن ڪو سرڪاري نوڪري ۾ ماڻهو آهي ته آهي پوليس ۾ جمعدار، صوبيدار
۽ سپاهي. چون ٿا ته؛ ڀيل ڪرشن ڀڳوان جا سپاهي آهن. هڪڙو خيال اهو به آهي؛ ڀيل ٿر ۾
ٺڪرن جا وفادار سپاهي ٿي رهيا، انهي ڪري هنن ۾ اهو ٺڪرن وارو هٺ آهي. سڌي ڳالهه هي
ته ٿر وارين اقليتن جا ٻروچ آهن. هنن ڀيلن نڪو ايڪهتر ۾ لڏپلاڻ ڪئي، نڪو ستيتاليهه
۾، نڪو وري جيستائين تند لڳل نه هئي اوستائين، ڪو لڪ چوري ويا بس. هنن هي ٿر جون سيمون
ڇڏڻ جو سوچيو ئي ڪو نه. ڀيل اهڙو قبيلو آهي ٿر ۾ جنهن تي هرو ڀرو تڪڙ ڪري نڪو مسلمان
چڙهت ڪري نڪو وري ٺڪر يا ٻيو ڪو ڏاڍو قبيلو. ٿر ۾ هنن جا وڏا راڄ آهن. بس هي بئراج
جا شوقين هجڻ جي ڪري هنن جا ڪيترا ئي خاندان دربدر ٿي ويا. وڃي بئراج ۾ وڏيرن وٽ رليا
پر وري اتي به انهن ۾ اهي جينس رهيا. هي جيڪي لهڻيون اوهين نجن جيلن مان ڀڳل هاري ڏسو
ٿا، اهي ڀيل هوندا. گهڻو انگ ڀيلن جو هوندو. وڏو باغي قبيلو به آهي. پنهنجي تي اچي
ته ڪنهن جو به ڪونهي. انهن ڀيلن جا مٺي تعلقي ۾ گهڻا ڳوٺ آهن. انهن ڀيلن ڪرشن ڀيل کي
ايم اين اي ڪيو. پر اهو ڪرشن ڀيل جيئن ايم اين اي ٿي ڀڳو ته وري واپس ڪو نه وريو، وڃي
ميرپور وسائي ويهي رهيو، نه ته اڳي مٺي ۾ وڪالت ڪندو هو. پونجي مل وڃي ايم ڪيو ايم
جي ڀر جهلي. ڪنهن وقت جو وڏو قومپرست هو. انهي جي ايم ڪيو ايم ۾ وڃڻ جي ڪري هن قبيلي
جا ڪيترا ئي ماڻهو ايم ڪيو ايم ۾ وڃي شامل ٿيا پر انهي ۾ ٿريا ڀيل نه هجڻ جي برابر
آهن. بئراج ۾ هارپو ڪندڙ گهمن جهڙن ڀيلن انهي ۾ پناه ورتي. هڪڙي وري ٻي ڳالھ ته بئراج
۾ رهندڙ ڀيلن مان گهڻن عطائي ڊاڪٽري ڪئي. اهي ڀيل هيستائين ڪرشن ڀيل کانسواءِ نه ڪنهن
اميدوار کي چونڊرائي سگهيا آهن، نه وري گهڻو پڙهي سگهيا آهن. ڀيلڻيون عورتون به مردن
وانگر ئي آهن. هن قبيلي ۾ اهي بيماريون ناهن جيڪي ٻين پيڙهيل ۽ پٺتي پيل قبيلن ۾ هونديون
آهن. هي نه ڪولهين وانگر ٺرو ڪڍن ۽ وڪڻن، نه وري هن قبيلي ۾ ٻي ڪا برائي آهي. جيئن
نه هنن جي ڳوٺ ۾ وڏيرو، ڏيرو ڏئي ٺرو پي ويھي. هن قبيلي جون عورتون ٻين هندو قبيلن
کان گهٽ مسلمان ٿيون هونديون، پريمي جوڙو ٿي. پر هڪڙي ڳالھ آهي هن قبيلي جا ايڪڙ ٻيڪڙ
مرد مسلمان ٿي شيخ ۽ ماڇي ٿيندا رهن ٿا پر اهي به انگ اکر گهٽ آهي. بئراج ۾ اهو سمورو
ووٽ وڏيري جو آهي جيڪو گهڻو ڪري هر اليڪشن ۾ ڪنهن نئين پولنگ اسٽيشن تي داخل ٿئي ٿو.
